Σκέψεις για την ακαδημαϊκή κατάρτιση και τις πιθανές προεκτάσεις της για την επίλυση ενός σοβαρού διλήμματος…
Η εισαγωγή των Κολλεγίων ως ιδρυμάτων που δίνουν πτυχία με αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα για τους αποφοίτους τους είναι μια νέα σχετικά εξέλιξη που αλλάζει το τοπίο τόσο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όσο και στην αγορά εργασίας κατ’ επέκταση, με συνέπειες που, ωστόσο, ακόμη, μάλλον, δεν έχουν αναφανεί σε όλο τους το φάσμα.
Εδώ, με αφορμή την απορία και σύγχυση πολλών πτυχιούχων ή νεότερων μαθητών μας θα επιχειρήσουμε να φωτίσουμε κάποια σημεία με βάση τις σπουδές, την πολυετή εμπειρία μας αλλά και την επαγγελματική μας επαφή με αυτό το θέμα. Τις κρίνουμε σημαντικές για τον καθένα που θέλει να πάρει μια απόφαση για το αν θα σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία στο ΕΚΠΑ ή το ΑΠΘ – που, με στοιχεία πλέον, είναι κορυφαία πανεπιστήμια διεθνώς με το ΕΚΠΑ στην 224η θέση παγκοσμίως και την 48η θέση στην Ευρώπη και το ΑΠΘ στη θέση 249 και σε ανάλογη υψηλή ευρωπαϊκή κατάταξη, αλλά και επικείμενες συνεργασίες κορυφαίων Αμερικανικών Πανεπιστημίων με τα ελληνικά ΑΕΙ να υπογραμμίζουν την σημαντικότητά τους (βλέπε σχετικό άρθρο) – ή σε κάποιο ιδιωτικό κολλέγιο, με πιο σοβαρά κριτήρια που δεν άπτονται απλώς του κόστους. Ακόμα και αν κάποιος είναι σε θέση να αντέξει το κόστος, με μια προσεκτική έρευνα θα καταλάβει ότι αυτό δεν πρέπει να είναι το μοναδικό κριτήριο.
Ας σημειώσουμε, αρχικά, ότι οι σπουδές σε ΕΚΠΑ & ΑΠΘ είναι δωρεάν, με συγκρατημένο κόστος στα μεταπτυχιακά – όταν αυτό πλέον απαιτείται – σε αντίθεση με το κόστος στα ιδιωτικά κολλέγια που είναι της τάξεως των 4000 με 9000 ευρώ ετησίως, δηλαδή απαιτείται ένα κεφάλαιο έως και 36.000ευρώ για ένα προπτυχιακό πρόγραμμα, αν αυτό είναι τετραετές. Σε περίπτωση που είναι τριετές θα πρέπει να γίνει μια ενδελεχή έρευνα αν δίνονται πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα ή όχι (πχ. άδεια διδασκαλίας, δικαίωμα συμμετοχής σε ΑΣΕΠ, υπό ποιες προυποθέσεις, πόσο χρονοβόρα είναι η διαδικασία αναγνώρισης, κλπ).
Είναι, επίσης, γνωστό πλέον ότι μετά τις σπουδές σε κολλέγιο δεν δίνεται δικαίωμα να κάνει κανείς μεταπτυχιακό σε δημόσιο πανεπιστήμιο, οπότε προστίθεται αναγκαστικά και το κόστος ενός τουλάχιστον μεταπτυχιακού με κόστος ιδιωτικού κολλεγίου. Πέραν αυτών, όμως, υπάρχουν και ζητήματα που αφορούν την κατάρτιση κι έχουν άμεση σχέση, κατά την γνώμη μας, τόσο με την περαιτέρω επαγγελματική πορεία, όσο και με κάποιες μελλοντικές ενδεχόμενες δυσκολίες στο ακαδημαϊκό κομμάτι.
Τυπικά, ο απόφοιτος κάθε Αγγλικής Φιλολογίας (από δημόσιο ή ιδιωτικό ίδρυμα) θα έχει το δικαίωμα να συμμετάσχει στον ΑΣΕΠ διεκδικώντας μια θέση στην δημόσια εκπαίδευση και στους ανάλογους πίνακες διορισμών, μια διαδικασία βέβαια που απαιτεί αρκετά χρόνια και συγκέντρωση πολλών μορίων βασιζόμενων σε πολλούς παράγοντες. Και αυτός είναι συνήθως και ο λόγος για τον οποίο γίνεται μια τέτοια επιλογή, χωρίς να αποκλείεται και η σταδιοδρομία στην ιδιωτική εκπαίδευση ή και άλλο τομέα , όπου όπως είναι ευνόητο υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός.
Ένα σημείο που συχνά παραβλέπεται στην επιλογή των περισσοτέρων είναι ότι κανένα απολύτως πτυχίο δεν οδηγεί σε σίγουρο διορισμό στη δημόσια ή ιδιωτική εκπαίδευση. Πάντα προηγείται ένα είδος αυστηρής και συχνά “επίπονης” αξιολόγησης, είτε με την μορφή του ΑΣΕΠ είτε με την μορφή μια αυστηρής επιλογής εκπαιδευτικών στελεχών στον ιδιωτικό τομέα, η οποία εντείνεται με την πάροδο του χρόνου και αναμένεται να ενταθεί ακόμα περισσότερο αν αυξηθούν και οι απόφοιτοι Αγγλικής Φιλολογίας, εφόσον προστίθενται πλέον και οι μελλοντικοί απόφοιτοι ιδιωτικών κολλεγίων. Βέβαια, με τον τρόπο αυτό σιγά – σιγά θα υποβαθμιστεί σημαντικά ο ρόλος των κατόχων Proficiency που ακόμα αποτελούν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των Καθηγητών Αγγλικής στην Ελλάδα παρά την έλλειψη επιστημονικής κατάρτισης, βασιζόμενοι περισσότερο σε μια περιορισμένη εμπειρική προσέγγιση και τελικά θα εκλείψουν.
Ο ΑΣΕΠ εκπαιδευτικών – τουλάχιστον με την μορφή που μέχρι τώρα τον γνωρίζαμε γίνεται μέσα από αρκετά απαιτητικές εξετάσεις – πιο δύσκολες από τα αντίστοιχα πανεπιστημιακά μαθήματα αν και τα εμπεριέχουν, εξ ου και η άνθιση της φροντιστηριακής προετοιμασίας για κάθε τέτοιο διαγωνισμό. Και μάλιστα με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού παλαιότερων πτυχιούχων άπειρων, αλλά και πολύ έμπειρων στο επάγγελμα, με ή χωρίς προϋπηρεσία, με σοβαρές περαιτέρω σπουδές ή και με καθόλου σπουδές πέραν του πρώτου πτυχίου. Οπότε, η στέρεη προπτυχιακή κατάρτιση του πτυχιούχου είναι απαραίτητη για να ανταπεξέλθει στις υψηλές γνωστικές απαιτήσεις ενός ενδεχόμενου ΑΣΕΠ εκπαιδευτικών, όπως γνωρίζει καθένας που έχει συμμετάσχει στο γνωστικό του αντικείμενο τουλάχιστον μία φορά κατά το παρελθόν. Ως εκ τούτου, η επιλογή ενός πτυχίου που δίνει ένα πέραν του μετρίου γνωστικό υπόβαθρο πρέπει να είναι ένα από τα κυριότερα μελήματα κατά την επιλογή προγράμματος σπουδών, δεδομένου ότι τα κενά ενός αδύναμου, ενδεχομένως, πτυχίου θα τα βρει ο νέος ή ο μεγαλύτερος πτυχιούχος μπροστά του αναμφίβολα, και θα αποτελέσουν τροχοπέδη στην περαιτέρω πορεία του, τόσο στην ακαδημαϊκή – στην επιλογή ενός καλού μεταπτυχιακού – όσο και στην επαγγελματική του εικόνα, αποτελεσματικότητα και εν τέλει καταξίωση, ανάλογα με το δρόμο που θα ακολουθήσει.
Υπό αυτήν την έννοια τα Προγράμματα Σπουδών της Αγγλικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ και ΑΠΘ συγκρινόμενα με αντίστοιχα σε ιδιωτικά Κολλέγια σαφώς φαίνονται να υπερτερούν σύμφωνα με σχετικές επίσημες, διεθνείς λίστες αξιολόγησης των δύο Πανεπιστημίων- (παραθέτουμε σχετικά links με πηγές και στοιχεία από το διαδίκτυο )- όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει με μια προσεκτική ματιά στον Οδηγό Σπουδών του εκάστοτε Τμήματος, μετά από μια σοβαρή σύγκριση. Παροτρύνουμε, λοιπόν, όλους τους ενδιαφερόμενους να κάνουν πρώτα μια προσεκτική έρευνα μόνοι τους, ώστε η επιλογή τους να βασίζεται σε στοιχεία και γνώσεις και όχι στον ενθουσιασμό της στιγμής ή της ξαφνικής δυνατότητας απόκτησης ενός πτυχίου με απλή καταβολή διδάκτρων, έναντι της διαδικασίας αξιολόγησης μέσω των Κατατακτηρίων στο ΕΚΠΑ & ΑΠΘ αντίστοιχα.
Στους Οδηγούς Σπουδών και στα δύο σχετικά Τμήματα Αθήνας & Θεσνίκης διαπιστώνεται η άτυπη ύπαρξη κύκλων μαθημάτων που καταρτίζουν στέρεα τον απόφοιτο όχι μόνο σε ένα τομέα, αλλά σε περισσότερους, προσφέροντάς του/της ένα πτυχίο με μετέπειτα επιλογές. Πιο συγκεκριμένα: Ο απόφοιτος της Αγγλικής Φιλολογίας Αθηνών, για παράδειγμα, είτε επιλέξει την κατεύθυνση της Λογοτεχνίας – Πολιτισμού ή την κατεύθυνση της Γλωσσολογίας αναγκαστικά παρακολουθεί μεγάλο αριθμό μαθημάτων και από τις δύο κατευθύνσεις. Έτσι αποφοιτά με ένα στέρεο υπόβαθρο και στα δύο πεδία. Στη συνέχεια, έχει την δυνατότητα να προχωρήσει σε μεταπτυχιακές σπουδές σε όποιον από τους δύο κλάδους επιθυμεί και σε επιμέρους αντικείμενά τους, με την σοβαρή διάρθρωση σπουδών που διακρίνει τα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια και τα κρατά ψηλά στις διεθνείς αξιολογήσεις, σε αντίθεση με περιπτώσεις ιδιωτικών κολλεγίων.
Ακόμα πιο συγκεκριμένα, διακρίνονται μικρότερες εξειδικεύσεις μέσα στη Σχολή, ανώτερες αξιολογικά από διάφορους σεμιναριακούς κύκλους του ιδιωτικού τομέα, στις οποίες συχνά καταφεύγουν οι ενδιαφερόμενοι, οι οποίοι δίνουν ορισμένα στοιχεία μη δυνάμενα να συγκριθούν σε επίπεδο αν και μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμα στο πρακτικό κομμάτι, κατά περίπτωση. Για παράδειγμα, έστω ότι κάποιος ενδιαφέρεται μετά να ασχοληθεί με την μετάφραση επαγγελματικά, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, ή να προχωρήσει με πιο εξειδικευμένες σπουδές πχ. στο Τμήμα Μετάφρασης του Ιονίου Πανεπιστημίου ή σε κάποιο μεταπτυχιακό Μετάφρασης. Ήδη θα έχει μια κατάλληλη γνωστική βάση που θα γίνει αντικείμενο αξιολόγησης κατά την επιλογή του για ένα μεταπτυχιακό ή κατά την συμμετοχή του σε Κατατακτήριες Εξετάσεις άλλης σχολής. Μπορεί, επίσης, άφοβα σταδιακά να εισέλθει στο επάγγελμα και να αποκτήσει και την απαιτούμενη εμπειρία.
Έχει ήδη διδαχθεί και σε επίπεδο υψηλό μέσα στην ίδια την Σχολή όχι μόνο τον σχετικό κύκλο μαθημάτων (π.χ Μετάφραση: Πρακτικές Εφαρμογές (ΓΥ04), Θεωρία της Μετάφρασης (ΓΕ12), Μετάφραση και Θέαμα (ΓΕ32), Διαγλωσσική Μελέτη Αγγλικής & Ελληνικής Γλώσσας), κλπ. καθώς και όλο το αντίστοιχο υπόβαθρο που είναι απαραίτητο και σχετίζεται με την Γλωσσολογία σε πολυάριθμα μαθήματα, τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε εφαρμοσμένο, εφόσον η Μετάφραση είναι πεδίο της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας. (Στο τέλος του κειμένου υπάρχει o σύνδεσμος που οδηγεί στον Οδηγό Σπουδών της Σχολής της Αθήνας με λεπτομερή περιγραφή όλων των μαθημάτων. Εδώ χρησιμοποιούμε το Τμήμα της Αθήνας και την περίπτωση της Μετάφρασης ως παράδειγμα. Ισχύει το ίδιο και σε άλλα πεδία.)
Ο ίδιος αυτός απόφοιτος λαμβάνει ανάλογη κατάρτιση ταυτόχρονα και σε άλλα αντικείμενα, όπως εκείνο της Διδακτικής που έχει επιμέρους θέματα και εξειδικεύσεις, εφόσον ενδιαφέρεται για την Διδασκαλία και την Εκπαίδευση, την Λογοτεχνία & Φιλολογία (Αγγλική, Αμερικανική, Αγγλόφωνη εν γένει), τον Πολιτισμό, αλλά ακόμα και την Ψυχολογία και τα Παιδαγωγικά (με ανάλογους κύκλους μαθημάτων) κα. Αντιθέτως ενδεχομένως – απ’ ότι έχουμε παρατηρήσει- σε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα κολλεγίων να δίνεται μία μόνο εξειδίκευση, η οποία να ονομάζεται “Σπουδές στην Αγγλική Φιλολογία” αλλά να μην έχει καμία σχέση με το εκτενές πρόγραμμα του ΕΚΠΑ ή του ΑΠΘ. Χρειάζεται λοιπόν προσεκτική σύγκριση πριν την απόφαση.
Συμπερασματικά, τα μαθήματα των ΕΚΠΑ & ΑΠΘ δεν είναι απλά πολυάριθμα, αλλά συνθέτουν την καλύτερη δυνατή προπτυχιακή βάση και εξειδίκευση για να έχει κάποιος την επιλογή στη συνέχεια να κάνει διαφορετικές επαγγελματικές επιλογές και περαιτέρω εξειδικευμένες σπουδές, είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο (Master, PhD), είτε και σε προπτυχιακό με ένα δεύτερο συναφές πτυχίο. στην περίπτωση αυτή, δε, πολύ σημαντικό στοιχείο για την λήψη μιας σχετικής απόφασης είναι ότι ιδιαίτερα στην περίπτωση των ήδη αποφοίτων Φιλοσοφικής και πιο συγκεκριμένα Τμημάτων Ξενόγλωσσων Φιλολογιών (Γερμανικής, Γαλλικής, Ιταλικής, κλπ. ή και Ελληνικής) αναγνωρίζεται μεγάλος αριθμός μαθημάτων του πρώτου πτυχίου και η διάθρωση είναι τέτοια ώστε να χρειάζεται κανείς 2,5- 3 ακόμα χρόνια για την ολοκλήρωση και όχι άλλα 4, όπως γίνεται συνήθως ή στην περίπτωση σπουδών σε κολλέγιο.
Περισσότερες σχετικές πληροφορίες μπορείτε να βρείτε από τις Γραμματείες των Τμημάτων σε Αθήνα & Θεσνίκη, αλλά και στο Υπουργείο Παιδείας και στις υπεύθυνες υπηρεσίες. Η πληροφορία που μεταφέρεται εδώ βασίζεται σε πληροφορίες δικών μας επιτυχόντων που εισήχθησαν στην Αγγλική Φιλολογία και γνωρίζουμε ότι ολοκλήρωσαν τις σπουδές σε σύντομο χρονικό διάστημα (2,5 με 3 χρόνια), όντας ήδη απόφοιτοι άλλης σχολής της Φιλοσοφικής.
Ένα θέμα που είναι ακόμα ανοιχτό και το θέτουμε ως προβληματισμό είναι κατά πόσο η ύπαρξη δύο “ειδών” πτυχιούχων Αγγλικής Φιλολογίας στο μέλλον, εκείνων με τα δυνατά προγράμματα των ΕΚΠΑ & ΑΠΘ και εκείνων με τα προγράμματα των κολλεγίων θα δημιουργήσει καθηγητές/ μεταφραστές/ αποφοίτους, κλπ. δύο ταχυτήτων με διαφορά σημαντική στις σπουδές που είναι αναμενόμενο να επηρεάσει και τις ενδεχόμενες αποφάσεις πρόσληψης εργοδοτών που γνωρίζουν την αξία της στέρεης επιστημονικής κατάρτισης στον συγκεκριμένο τομέα, πχ στην εκπαίδευση, την μετάφραση κλπ, και θα κάνουν αναπόφευκτα την σύγκριση.
Συμπερασματικά, συμβουλεύουμε τους ενδιαφερομένους για τις Αγγλικές Σπουδές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και διερευνητικοί στην τελική τους επιλογή, ενώ πολύ χρήσιμη επικουρικά μπορεί να φανεί και η γνώμη ενός νομικού για ακριβείς πληροφορίες που αφορούν διαδικασίες, αναγνωρίσεις και νόμους που ισχύουν για την αναγνώριση ενός πτυχίου Αγγλικής από ιδιωτικά κολλέγια.
Πηγές
1. Τα Μυστικά της Κατάταξης των Ελληνικών Πανεπιστημίων, Η Καθημερινή.
2. Η Κατάταξη (2022) με βάση τις ετεροαναφορές (citations), Φοιτητικά Νέα
3. Οδηγός Σπουδών του Τμήματος Αγγλικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.
4. Οδηγός Σπουδών του Τμήματος Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ.
5. 30 Κορυφαία Αμερικανικά Πανεπιστήμια έρχονται στην Ελλάδα.
Μαρία Γ. Κουρνέτα
Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας – Μεταφράστρια – Μέλος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών.
Πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ, Μ.Α Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας & Πολιτισμού ΑΠΘ, ΜEd Σπουδές στην Εκπαίδευση ΕΑΠ
info@agglikiphilologia.gr, mariakourneta@gmail.com
κιν. 6944-590376
